یاقوت یکی از کانی های سنگ های آذرین است که بعد از الماس سخت ترین کانی ها محسوب می شود. ترکیبات شیمیایی یاقوت آلومین خالص است که ممکن است به مقدار کم با مواد دیگر از قبیل کروک و آهن ترکیب شده باشد.
معدن‌های یاقوت در آفریقا ، آسیا ، استرالیا و گرینلند یافت می‌شوند. بیشتر یاقوت جهان در کشورهای میانمار ، سریلانکا ، کنیا ، ماداگاسکار و تایلند قرار دارد. بهترین گونه یاقوت جهان در دره موگوک در میانمار (برمه) یافت می‌شود.
یاقوت به رنگ قرمز روشن تا قرمز ارغوانی یافت می شود. علت رنگ آن وجود Cr2O3 به مقدار 0.01 تا 0.1 درصد است. رنگ قرمز قهوه ای یا بنفش یاقوت تایلند در اثر حضور عناصر آهن و وانادیم است.
سختی یاقوت در مقیاس موهس 9 ، چگالی 4.05 – 3.98 ، سیستم بلوری تری گونال و هگزاگونال ، خط اثر سفید ، فرمول شیمیایی Al2O3 از مشخصات یاقوت است.
یاقوت کلیواژ نداشته و از شفاف تا کدر متغیر است. ضریب شکست نور 1.778-1.762 ، فلوئورسانی قوی دارد.
رنگ های عالی یاقوت: قرمز 6/5 ، قرمز کمی مایل به ارغوانی 6/6 ، قرمز به شدت مایل به ارغوانی 5/5 ،
رنگ های متوسط یاقوت : قرمز مایل به نارنجی (6/5) و (5/6) ، قرمز (5/6) و (4/5)، قرمز کمی مایل به ارغوانی (5/6)
بالاترین کیفیت رنگ قرمز خون کبوتری (Pigeon blood ) است.
رنگ های تجاری: قرمز مایل به نارنجی (4/7)، قرمز (3/7) و (3/6) ، قرمز کمی مایل به ارغوانی (4/7) و (3/8)
یاقوتهای سرخ شفاف را بطور معمول تراش وجه‌دار می‌دهند، اما انواع غیر شفاف که رنگ زیبایی داشته باشند را تراش محدب می‌دهند. این گوهر سنگ با گوهر سنگهای دیگری مانند لعل و تورمالین که رنگ سرخ دارند، ممکن است اشتباه شود.
یاقوت با کانی هائی مانند بریل، کریزوبریل، گارنت، مون استون، یاقوت کبود، اسپینل، توپاز، تورمالین، زیرکن و کیانیت همراه می باشد.
انواع یاقوت:
یاقوت برمه (Burma Ruby)
یاقوت سیام ( (Siam Ruby
یاقوت سیلان (Ceylon Ruby)
یاقوت آفریقایی (African Ruby)
یاقوت استرالیا (Australian Ruby)
یاقوت ویتنام (Vietnam Ruby)
یاقوت چینی (Chinese Ruby)
یاقوت ماداگاسکار (Madagascar Ruby)
یاقوت پاکستان (Pakistan Ruby)
یاقوت افغانستان (Afghanistan Ruby)
یاقوت هند (Indian Ruby)
نوع مهم دیگر گونه کروندوم ، نوع غیر از قرمز آن یا سفایر می باشد. در اصطلاحات بازاری متداول ایران به سفایر یاقوت کبود اطلاق می شود که شاید لغت مناسبی نباشد.
انواع سفایر بر اساس رنگ:
سفایر زردYellow Sapphire
سفایر صورتی Pink Sapphire
سفایر سبز Green Sapphire
سفایر بنفش Purple Sapphire
سفایر نارنجی Orange Sapphire
سفایر سیاه Black Sapphire